مساجد نه تنها به عنوان پایگاههایی برای عبادت و شکرگزاری خالق هستی کارآیی دارند، بلکه در بسط و گسترش مسائل اجتماعی جامعه نیز سازنده بوده و در رفع مشکلات مردم حائز اهمیت به شمار می روند. حتی برای دهانههای نمای جنوبی ، برآمدگیهای کوچک مانند پردهها میتوانند نفوذ مستقیم خورشید را در تابستان قطع کرده و در زمستان به آن اجازه دهند. نمای جنوبی از دریافت تابش خورشید بیشتر در زمستان نسبت به تابستان برخوردار است. از نظر تابش خورشید، بهترین جهت آن است که حداکثر تابش خورشید را در زمستان دریافت کرده و در تابستان تابش کمتری را دریافت کند. برای تأمین حداکثر هوا و نور، پنجرهها و هواکشها را در مکان مناسب ساختمان تعمیر کنید. برای زندگی راحت به ویژه در فصل تابستان، تابش، دما و درمان اتاق در نظر گرفته میشود. تعداد شير هاي آب در وضوخانه بر اساس تعداد نمازگزار تخمين زده مي شود و بهتر است در طراحي وضوخانه و تاسيسات آن از شير هاي تك لوله استفاده كرد ، به نحوي كه در هر فصل از سال و مطابق با دما قابل تنظيم باشد . محل استقرار ساختمان در شرایط متعارف باید در قسمت شمالی زمین باشد ولی اگر ساختمان بهصورت شرقی-غربی باشد بهتر است محل استقرار بنا در قسمت غربی باشد.
• اقامه نماز نامطبوع مي سازد . در اين مورد هرچه همپوشاني عرصه هاي غير نماز و گوشه هايي كه مناسب نماز نيست ( مثل حوزه ورودي ) بيشتر باشد ، عوامل مختل كننده عرصه نماز كمتر خواهد بود . ابرها و باران در جهت گیری مناسب ساختمان اهمیت کمتری دارند. به همین جهت خانههای شمالی ارزانقیمتتر میباشند. بادهای غالب به ایجاد تهویه طبیعی در ساختمان کمک میکنند و در هنگام رطوبت بالا راحتی بیشتری میبخشند. بنابراين با تعصب خاص نسبت به اين ضوابط و استفاده و بهره گيري از آنها ، چه در سازه هاي ماسونري ( آجري ) و چه در سازه هاي فلزي و نيمه اسكلت بتني و تمام اسكلت بتني با روش ميلگردهاي مهاري مقاوم . هندسه به كار برده شده در همكف شبستان و مقاطع و عناصر فضايي . همچنين مي توان با ساختن جداره اي سبك و با ضخامت بسيار كم و مقاوم با فاصله اي از اسكلت و استخوان بندي از بنا و با اتصالات مقاوم و كلاف پوششي كاذب به وجود آورد . منظور از ساختمانهای شمالی-جنوبی چیست؟
جلیل گودرزیفر معاون فنی و عملیات اورژانس قم درباره این حادثه گفته که ساعت ۱۵ و ۴۳ بعد از ظهر هفتم تیرماه یک کارخانه مواد شوینده در شهرک صنعتی شکوهیه واقع در ۲۰ کیلومتری شهر قم دچار آتشسوزی شد. یک کارخانه مواد شوینده در شهرک صنعتی شکوهیه واقع در ۲۰ کیلومتری شهر قم روز سهشنبه دچار آتشسوزی شد. • ( گنبد مساجد الحميد شهر جديد گلبهار و شهر جديد بينالود از جمله مساجدي است كه با استفاده از اين شيوه ساخته شده است . • وی به مساجد معتبر و زیبا اشاره کرد و گفت: در ایران مساجدی با معماری بسیار زیبا و عالی وجود دارد که با گذشت چندین دهه از بنای آنها به علت جذابیت و زیبایی مردم از آنها دیدن می کنند، زیرا در معماری آنها دوری از تجمل، تزئینات ظاهری و معنویت عمیق به چشم می خورد. • مساجد نقش مهمی در ارتقاء و تعمیق فرهنگ اجتماعی دارند رئیس سازمان تبلیغات اسلامی استان چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه مساجد هیچگاه کارکرد اجتماعی و دینی خود را از دست نخواهند داد، بلکه همواره نقش مؤثری در گسترش و ارتقاء سطح اجتماعی جامعه دارند، یادآور شد: مسجد به عنوان پایگاه مهم و اساسی در فرهنگ دینی و اجتماعی از دیرباز در بسط و گسترش مسائل اجتماعی جامعه سازنده بوده و در رفع مشکلات مردم بسیار تأثیرگذار بوده است .
در این راستا می توان با کاشیکاریهای جدیدتر، نوشتن و حک کردن آیات قرآنی مربوط به مسجد، احادیث و روایاتی در این زمینه به کیفیت آنها کمک کرد. این نوع از ساختمان به دلیل همجواری با دیوار در برابر گرما و سرما آسیبپذیرتر است. در این نوع از ساختمان برای تأمین نور موردنیاز نورگیر تعبیه میشود. یکی از مهمترین معیارها برای انتخاب ساختمان میزان روشنایی است که اصطلاحاً به آن نورگیری ساختمان میگویند. اکثر معماران برای کشیدن نقشه خانههای شمالی یک حیاطخلوت به ابعاد ۱.۵ تا ۲ متر در پشت ساختمان طراحی میکنند تا آن ساختمان از نور کافی برخوردار شود. در طول جهت گیری ساختمان و طراحی دهانه درها و پنجرهها، جهت جریان باد باید در نظر گرفته شود. اگر به دلیل نمای معماری لعاب تهیه شده باشد، باید با آفتابگیر مناسب پوشانده شود. بدیهی است که این جنبه بسیار سودمندی است که در نمای دیگری در دسترس نیست. بر اساس این آمار در سال ۹۹، ۴۴ هزار و ۴۴۱ حادثه ناشی از کار ثبت شده اما وزارت کار آمار حوادث کارِ سال ۹۹ را ۹ هزار و ۲۹۵ مورد اعلام کرده بود.
گلدسته خشتي الحاقي آن از دوره سلجوقي مي باشد ، كه فقط كف پله هاي آن از آجر بزرگ استفاده شده است در انتهاي گلدسته ، كنگره هايي كه تداعي كنگره هاي سنگي از آثار تخت جمشيد را مي نمايد . در ترکیه نیز از قدیم الایام همواره مسجد اهمیت بسیاری داشته است، بعد از تأسیس جمهوریت ترکیه از مساجد فقط برای عبادت استفاده می شود. جلال ملکی سخنگوی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران در این حادثه یک مرد حدود ۶۵ ساله به دلیل شدت جراحات جان باخت و دو فرد دیگر که فقط علائم حیاتی داشتهاند به بیمارستان منتقل شدند. ۶ تن دیگر نیز آسیب دیدهاند که به مراکز درمانی منتقل شدند. دو مصدوم دیگر حادثه نیز یک نفر دچار سوختگی سطحی و یک نفر نیز بر اثر اضطراب ناشی از شدت حادثه دچار حمله قلبی شده است. عباس شیری فعال کارگری در شهر قم علت آتشسوزی در کارخانه مواد شوینده شهرک شکوهیه را ساختار ضعیف نظارت بر ایمنی کارگاهها عنوان کرده که سبب چنین حوادثی میشود.
آمار دقیق و قابل اعتماد از حوادث کار در ایران وجود ندارد. آمار سازمان تأمین اجتماعی تفاوت فاحشی با آمار فوق دارد. آتشسوزی در مجتمعهای مسکونی و تجاری، مغازهها و کارخانهها در ماههای گذشته با افزایش چشمگیری روبرو بوده است. شب گذشته یک مجتمع مسکونی پنج طبقه با ۶ بلوک در مجیدیه تهران دچار آتشسوزی شد. اردیبهشتماه سال گذشته نیز کارخانه مولدان صنایع شیمی در همین شهرک شکوهیه قم آتش گرفته بود. خردادماه امسال نیز کارخانه کربنات سدیم فیروزآباد در فاصله ۹۳ کیلومتری جنوب شرقی شیراز به دلیل نشت گاز نیتروژن آتش گرفت و در آن انفجار رخ داد. در این حادثه دو تن از آتشنشانها با سوختگی شدید به بیمارستان اعزام شدند و به دلیل جاری شدن مواد مشتعل در جوی و خیابان مجاور کارخانه، دو خودرو سنگین آتشنشانی به همراه ۵ اتومبیل سواری بطور کامل سوختند. دیوارهای با ضخامت کمتر نباید در جهت بارندگی های شدید طراحی شوند. لعاب و دهانه باید با توجه به جهت باران، ضرب و شتم ساختمان طراحی شود زیرا جهت باران به طور کلی همان جهت باد غالب است که در صورت طوفان انتظار می رود. تابش با جذب گرما به طور غیر مستقیم از طریق دیوارها و سقف ساختمان انجام می شود.
• با تعبير پيش گفته ، به سهولت مي توان به اين نتيجه رسيد كه نبض عنصر ماندگار و زنده فرهنگ و معماري گذشته ، در عصر ما نيز تحرك و تپش دارد و چشم اندازهاي حال و آينده زندگي ما را جذاب تر و با شكوه تر و پر شوكت تر مي كند . • آنچه ذكر گرديد مروري بود بر ويژگي هاي اصلي فضاهايي كه ظرف انجام مراحل مختلف نماز جماعت يعني ورود به مسجد ، تطهير و وضو ساختن ، كندن كفش ، پيوستن به صف نمازگزاران ، و بالاخره اÞامه نماز هستند . دمای سازه و فضای زندگی به دلیل تابش خورشید افزایش می یابد و بر محیط خانه تأثیر می گذارد. تابش خورشید از دو طریق عمل می کند.نورهای خورشید مستقیماً از طریق روزنه ها به خانه می آیند. در اينصورت هم باز بايد به ازدحام ، تراكم كفش ها و بهداشت فضا توجه شود و انجام كار نيز تا حد امكان تسهيل گردد و همچنين شفافيت بين فضاي صحن مسجد و شبستان حفظ شود كه صحن شبستان حتي المقدور به هم پيوسته به نظر آيند .
همزمان دو حادثه آتشسوزی دیگر در تهران رخ داده است. وقتی رطوبت کم، خشک یا خیلی خشک است، استفاده از خنک کننده تبخیری در تابستان آسان است. بیشتر افراد ساکن در این خانهها به دلیل نبود نور کافی در طول روز از لامپ استفاده میکنند. در این حادثه نیز چهار نفر مجروح شدند. در این حادثه ۱۲ نفر کشته و مصدوم شدند. از كشورهاي ديگري كه ردپايي از ساروج در آن يافتيم و در دانشگاههاي آن نيز، به ساروج به عنوان يك ملات نگريسته ميشود، كشور عمان ميباشد كه در دانشگاه «سلطان قابوس» ، حتي مقالههايي نيز در اين زمينه ارائه گرديده است. بدين منظور مشاوره و ارتباط بسيار نزديك طراح و محاسب ضروري است . • گاهي براي بدست آوردن ساروجهايي با خاصيتهاي مختلف از ماسه ريز دانه استفاده ميشده است ولي اين ماسه كارآيي ملات را پايين ميآورده كه براي جبران آن از خاك رس استفاده ميشده است. • 6 – آزمايش هاي لازم قبل از عمليات با دقت و منطبق با آئين نامه هاي معتبر انجام گيرد . • در سازه هاي نيم اسكلت بتني داراي شناژ هاي عمودي و افقي ، موارد اجرايي اتصالات با استخوان بندي بنا براي پيوند اسكلت نما سازي را مي توان مانند نكات مطرح شده در ساختمان هاي بتني به وجود آورد .
معمولاً نورگیری در ساختمانهای جنوبی نسبت به ساختمانهای شمالی بهتر است. ساختمان جنوبی چه نوع ساختمانی است؟ ساختمان شمالی به چه نوع ساختمانی اطلاق میشود؟ به ساختمانی گفته میشود که درابتدا ورودی آن از سمت حیاط بوده و پس از آن راهروی ساختمان قرار دارد. مسئولان وزارت کار میگویند در کارگاههای زیر ۲۰ نفر بهویژه کارگاههای ساختمانی بیشترین نرخ حوادث ناشی از کار دیده میشود. این نام به ساختمانی اطلاق میشود که در ورودی مستقیماً به داخل ساختمان باز میشود و حیاط در جنوب ساختمان میگیرد. 1. ساختمان شمالی: زمین در شمال خیابان و ساختمان در شمال زمین قرار میگیرد. همچنین این نوع از خانهها نسبت به خانههای جنوبی بیشتر در معرض گردوغبار و آلودگی قرار دارند. • 4 – نقشه هاي اجرايي ، دقيق و كامل ترسيم شوند و به موقع مورد استفاده قرار گيرند . • در كنار وظيفه اصلي وضوخانه كه ايجاد امكان وضو گرفتن است ، ظرايف ديگري نيز بايد مورد توجه باشند . ارتفاع پنجرهها نگرانی زیادی در مورد تهویه هوا دارد. مناطقی که ابرهای کمی دارند، آسمان را تا حد زیادی می پوشانند و تأثیر تابش خورشید ورودی و تابش زمینی را تعیین میکنند.
شدت تابش خورشید به جهت تابش خورشید بستگی دارد. این به شرایط آب و هوایی منطقه بستگی دارد و نقش کمی در جهت گیری ساختمان دارد. استقرار و جهت گیری مناسب ساختمان بخش اساسی در طراحی است که باتوجه به آن میتوان از نور طبیعی و حداکثر تهویه در تمام فصول و شرایط آب و هوایی بهرهمند شد. اگر سطح دهانه در سطح اشغال باشد حداکثر هوا و تهویه را میتوان بدست آورد. در صورت مرطوب یا بسیار مرطوب، تنظیم میزان حرکت هوا یا به صورت مصنوعی با کمک فن الکتریکی یا با کمک بادهای غالب، مطلوب است. حرکت هوا و استفاده از باد غالب در دورههایی با رطوبت بالا بسیار مهم است. سعي در رعايت اين نكته و جدا سازي نسبي عرصه نماز از سطوح عملكردي مختل كننده از ضرورت هاي مهم طراحي است . وی در ادامه افزود: مسجد در فرهنگ شیعه، پایگاهی است که نه تنها کارکرد دینی دارد بلکه کارکرد اجتماعی آن از دید پیامبر(ص) از نگاه دینی نیز مهم تر است زیرا اگر یک جامعه سالم و اسلامی داشته باشیم دیگر در آن جامعه کمبودی را احساس نخواهیم کرد.
• معماري مسجد بايد نيروي تعقل و خرد انسان سازنده و هوش و ذكاوت او را در قالب هاي معمارانه بريزد ، به طوري كه بناي مسجد بتواند اعتلاي روح و سير عرفاني به سوي كمال و ظرافت و خشوع عبادي را در عمق وجود انسان مسلمان پرورش دهد . • ديگري مسجد جامع اصفهان است كه به حق موزه كاملي از هنر معماري به شمار مي آيد . از اين رو در معماري مسجد استاد سازنده شخصيتي است كه بيش از همه دل در گرو ” او ” ( لا اله الا هو ) داشته باشد . مسجد فهرج يزد در زمان سعيد ابن عثمان و در نيمه نخست قرن اول هجري از خشت ساخته شد . بعد از ظهر دیروز نیز یک کارگاه تعویض روغن اتومبیل در بلوار صبا قیطریه دچار انفجار و آتشسوزی شد. ادامه آتشسوزیها؛ از یک مجتمع مسکونی در تهران و یک کارخانه شیمیایی در قم تا یک کارگاه تعویض روغن اتومبیل! کارخانه موادشوینده شهرک شکوهیه قم محصولاتی از جمله پاککننده اسیدی، پاککننده غیراسیدی سطوح، مایع شیشه پاککن، مایع گاز پاککن، شامپو فرش و موکت، مایع ظرفشویی، مایع دستشویی، شامپو، مایع نرمکننده لباس و مایع سفیدکننده تولید میکند. در میان حوادث آتشسوزی روز گذشته، آتشسوزی در کارخانه موادشوینده شهرک شکوهیه با گستردگی و خسارتهای مالی و جانی بیشتری همراه بوده است.
اين امر در مواقعي كه ناچار از طرح نيم طبقه و يا طبقات هستيم حساسيت بيشتري مي يابد .لذا تعبيه جان پناه هاي مشبك در جهت ايجاد احساس حضور در فضاي واحد جماعت توصيه مي شود . • توحيد به عنصري قدسي در هنر اسلامي بدل شده است.پروردگار و تجليات او با هيچ مكان، زمان يا شئ خاص يكسان پنداشته نمي شود.لذا حضور او فراگير است، همانطور كه در قرآن مي فرمايد: « پس به هر طرف رو كنيد، به سوي خدا رو آورده ايد. • معمار امروز مي تواند در ساخت و ساز نسل هاي آينده حضور داشته باشد ، و براي درك . رئیس سازمان تبلیغات اسلامی استان چهارمحال و بختیاری افزود: امروزه مسجد جایگاه خود را نیز حفظ کرده و رمز ماندگاری مساجد با بعدی اجتماعی و دینی بر اساس حضور و وجود روحانیون شکل می گیرد. • وی یاد آور شد: قبل از دوران تجدد همه کارها و شغلها مسائل خاص خود را داشتند، همه مشاغل مقدس بودند به ویژه کسانی که به معماری و ساخت مساجد و بنای آن اقدام می کردند زیرا آنها با ذکر و دعا ساختمان مسجد را می ساختند. این فعال کارگری توضیح داده که «پیش از این کارخانه یکبار در سال ۹۸ دچار آتش سوزی شده بود و سه کارگر جان خود را از دست داده بودند و به نظر میرسد ساختار ضعیف نظارت بر ایمنی کارگاهها یکی از معضلاتِ بازار کار ایران است.
2. ساختمان جنوبی: زمین در جنوب خیابان و ساختمان در شمال زمین سایت senaghsh قرار میگیرد. 6. ساختمان غربی: زمین در غرب خیابان و ساختمان در شمال زمین قرار میگیرد. 5. ساختمان شرقی: زمین در شرق خیابان و ساختمان در شمال زمین قرار میگیرد. ساختمان در پشت حیاط قرار میگیرد. • كارشناسان ايتاليايي براي شناسايي تكنيك ساخت، ملات به كار رفته و آسيبهاي احتمالي موجود در سازه مسجد جامع اصفهان، اين مسجد را مورد بررسيهاي پليگونال قرار دادند. • در همين زمينه ، عرصه اي كه براي خانم هاي نمازگزار پيش بيني مي شود ( چه همسطح ، چه با اختلاف سطح با آقايان ) مناسب تر است از كه در صورتي كه شرايط اجازه دهد از پهلو نيز اتصال داشته باشد ، تا در مواقعي كه جمعيت آقايان نمازگزار كم است اتصال صفوف ممكن باشد . • سرانه نمازگزار در شرايط عادي حدود 0.6 متر مربع مي باشد. • پايه گذاران اصول معماري ساختمان مذهبي در واقع چæنان پيامبران هستند ، و نوابغ هنري تنها با اتصال و اتكا و مباني عبادي و اÏياني پيامبران ، موفق به آفرينش آثار بديع و افتخار آميز در اين زمينه شده اند . • مسجد شيخ لطف الله ، مسجد سيد اصفهاني ، مسجد ايلخاني اصفهان ، مسجد گوهرشاد مشهد ، مسجد جامع كبير يزد ، مسجد اردستان ، مسجد جامع عتيق شيراز و آثار بسياري كه براي شرح هر يك بايد كتابي نوشت نيز از جمله اين آثارند .
نشانه هاي معماري اسلامí ايران موجود در اين مسجد كه از ادوار مختلف از صدر اسلام تا كنون بر جا مانده ، نمايانگر بسياري از ارزش هاي معماري اين سرزمين است . 3. ساختمان شمالی-جنوبی: مساحت ساختمان به گونهای است که به دو کوچه محدودشده است که اصطلاحاََ به آن دوکله میگویند. بعضی از ساختمانها دارای ساخت شمالی-جنوبی هستند یعنی مساحت این ساختمانها بهگونهای است که به دو کوچه محدود میشوند. همچنین میتوان از پاسیو در این ساختمانها نیز استفاده کرد. 4. ساختمان شرقی-غربی: این ساختمانها بهصورت دونبش نشان داده میشوند. این امر راحتی داخل خانه را تضمین میکند و میتواند باعث صرفهجویی در مصرف انرژی شود. به همین علت قسمتی از فضای داخلی خانه اشغال میشود که همین امر باعث کوچک شدن ساختمانهای شمالی میشود. • نقش اسليمي به همين ترتيب، از طريق بسط و تكرار فرم هايي كه با فشاي خالي در هم آميخته است، از ثابت ماندن نگاه در يك نقطه و محصور شدن ذهن در انواع خاص انجماد و تبلور ماده جلوگيري مي كند و به چشم و ذهن آزادي عمل مي بخشد. • تاثيرات آنچه كه در حيات واقعي ساختمان هاي مساجد اتفاق افتاده ، بسيار شگفت آور است و گاه به عنوان تجربه هايي بسيار غني و عبرت آموز در زندگي انسان هاي نسل هاي بعد نيز جريان پيدا مي كند .
آمار رسمی وزارت کار میگوید سالانه ۱۳ هزار حادثه ناشی از کار در ایران رخ میدهد که ۷۰۰ تا ۸۰۰ مورد آن منجر به مرگ میشود. نگاهی گذرا به آمار نه چندان دقیق حوادث کار در ایران نشان از عدم وجود نظارتی جدی و هدفمند بر قوانین مربوط به ایمنی و بهداشت محیط کار دارد. طبق آمار دیانت ترکیه، کارکنان مساجد (امام جماعت، واعظ، خطیب) جمعاً 74368 نفر هستند. بهگفته گودرزیفر، این حادثه پنج کشته و ۷ مصدوم برجای گذاشت که پنج نفر دچار سوختگی با درجات بالا هستند و حال آنها وخیم اعلام شده است. همزمان یک مجتمع مسکونی در مجیدیه تهران یک کشته و ۶ مصدوم برجای گذاشت. حادثه در این کارخانه که بیش از هزار نفر کارگر دارد ۱۳۰ مصدوم برجای گذاشت. خانههای جنوبی از نورگیری بهتری برخوردارند و جهت گیری مناسب ساختمان در این نوع خانهها رعایت شده است زیرا ساختمان از هر دو طرف نور دریافت میکند. این نوع ساخت بر روی میزان نورگیری ساختمان مؤثر است.